قدم به قدم با بورس (بخش چهارم)
قدم پنجم: مفاهیم و واژه های بورسی
بازار اولیه
بازاری است که در آن دارایی یا اوراق بهادار شرکت برای بار اول معامله می شود. هر معاملهای پس از آن شامل بازار ثانویه میشود و در آن صورت میگیرد.
بازار ثانویه
دارایی ها و اوراق بهاداری که در بازار اولیه معامله شد در این بازار بار دیگر معامله می شود که بازار بورس یکی از همین بازارهاست.
قیمت اسمی
در بازار اولیه قیمت اولیه هر سهم را گویند.
پورتفوی
سبدی است از دارایی ها و سهام خریداری شده هر سرمایه گزار.هدف از این سبد کاهش ریسک سرمایه گزاری می باشد؛ به عبارتی دیگر برای این که به صورت کلی سود و زیان سهم های مختلفی که خریداری شده را بتوانیم ببینیم این سبد تعبیه شده است.
کارگزاری
برای هرگونه فعالیت از جمله معامله در بازار بورس شما نیاز به پلتفرم هایی دارید که توسط شرکت هایی با نام کارگزاری ارائه می شوند.
نماد
نماد مخفف نام و نشان شرکت ها در بازار بورس می باشد که برای راحت تر شناخته و دسته بندی شدن از آن استفاده می شود. نمادها دارای یک استاندارد واحد می باشند و معمولا از حرف اول گروه صنعتی که در آن قرار دارند و بخشی از نام شرکت تشکیل می شود.
برای مثال
نماد دکیمی مربوط به شرکت کیمیا دارو می شود که جزو دسته دارویی محسوب می شود و به صورت ( د + کیمی) خلاصه شده است.
شاخص
شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان میدهد. ما در بورس شاخص های مختلفی داریم که هر کدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان میدهند. محاسبه هر کدام از این شاخصها از طریق فرمول متفاوتی صورت میگیرد. پس برای تحلیل آن باید بدانید کارکرد آن شاخص چیست؟ شاخصها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل و بررسیشان میتوان از جنبههای مختلف، وضعیت گذشته و حال بورس را دریافت. در بین این شاخصها چند شاخص از اهمیت بیشتری نزد افراد فعال در بازار بورس برخوردار هستند.
به عبارتی دیگر شاخص اعدادی است که نمایانگر وضعیت بازار طی دوره های قبل و جاری می باشند. برای سرمایه گذاری در هر بازار بورسی، ابتدا باید وضعیت آن بررسی شود. برای بررسی وضعیت بازار شاخص های مختلفی مانند شاخص کل وجود دارند.
شاخص کل
این شاخص همان چیزی است که همیشه در اخبار و رسانهها از آن به عنوان «شاخص بورس تهران» صحبت میشود. شاخص کل در بین افراد فعال در بازار بورس و سرمایه گذاری یکی از پرکاربردترین شاخصها به شمار میرود. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است.
به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنیم. فرض کنید از سهام تمام شرکتهای بورسی هر کدام یک عدد سهم را میخرید. در این صورت، تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هر چه شرکتها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.
EPS یا سود پیش بینی شده
کلمه eps مخفف عبارت Earnings Per Share که به معنی درآمد هر سهم است. وقتی که شما کل درآمد (سود پس از کسر مالیات) یک شرکت در پایان سال (سال مالی) را بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم بکنید در واقع eps آن شرکت را محاسبه کرده اید. برای مثال فرض کنید شرکتی توانسته است در پایان یک سال ۱۰۰ میلیون ریال سود کسب کند و تعداد سهام آن شرکت نیز ۱ میلیون سهم است. در نتیجه eps آن شرکت برابر است با: ریال۱۰۰ = ۱,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰
یعنی این شرکت توانسته است در انتهای سال به ازای هر ۱عدد سهم خود ۱۰۰ ریال سود بدست آورد. پس eps این شرکت در انتهای سال برابر ۱۰۰ ریال شده است.
بسته شدن نماد
هر گونه تغییر، اعم از تغییر در اصول اساسی شرکت به مانند تغییر محل، تعدیل EPS، افزایش سرمایه و تعیین اعضای هیئت مدیره و …تنها در صورتی امکان پذیر است که نماد معاملاتی شرکت بسته شود.
یعنی معاملات سهام شرکت تا زمان تصمیم گیری در خصوص موارد فوق تعطیل خواهد شد و نماد شرکت در تابلوی بورس به وضعیت متوقف در خواهد آمد.
لازم به ذکر است، بعد از تصمیم گیری در خصوص موارد فوق و با اجازه سازمان بورس، سهام شرکت مورد نظر با قیمت جدید وارد تابلو خواهد شد یا اصطلاحاً نماد بازگشایی می شود و در اولین روز باز شدن، سهام از قانون حجم مبنا پیروی نکرده و مانند روزهای دیگر سقف و کف قیمتی مجاز نخواهد داشت.
DPS یا سود تقسیمی
به مقدار سودی که شرکت تقسیم می کند و به طور نقدی به دست سهامدار می رسدDPSگفته می شود شود.اینکه چه میزان از سود تحقق یافته هر سهم به صورت نقدی توزیع شود و چه میزان در شرکت باقی بماند تصمیمی است که در مجمع عادی سالیانه توسط هیات مدیره به مجمع پیشنهاد داده می شود و سپس به تصویب سهامداران می رسد.
به عبارت دیگر سود پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم که توسط شرکت ها به سهامداران پرداخت می گردد را سود تقسیمی میگویند.
افزایش سرمایه
شرکت ها به منظور تأمین منابع موردنیاز برای اجرای طرحهای توسعه ای و رشد سرمایهگذاریها، تأمین سرمایه در گردش، اصلاح ساختار سرمایه و … اقدام به افزایش سرمایه میکنند.
افزایش سرمایه به سه روش انجام میشود
• از محل سود انباشته، اندوخته طرح و توسعه و تجدید ارزیابی دارایی های شرکت در قالب سهام جایزه(در این روش، افزایش سرمایه و سهام از محل اندوخته های شرکت و تجدید ارزیابی دارایی های شرکت انجام می شود که در آن نیازی به پرداخت وجه از سوی سهامداران نیست)
• از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم(در این روش، شرکت سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به ازای دریافت ۱۰۰۰ ریال برای هر حق تقدم به سهامداران میفروشد. به بیان دیگر شرکت به منظور افزایش سرمایه ابتدا به سهامداران خود این حق را میدهد تا افزایش سرمایه دهند و این حق را به صورت برگههایی با نام حقتقدم به سهامداران خود اعلام میکند)
• از محل صرف سهام (در روش سوم با سلب حق تقدم سهامداران، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار مورد پذیرهنویسی کلیه متقاضیان قرار میگیرد. در این روش منافع سهامدار قدیمی از مابه التفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار تأمین می شود)
دامنه نوسان قیمت سهم
برای جلوگیری از نوسانات شدید قیمت سهمها و تلاطم بازار، سازمان بورس اوراق بهادار تهران حداکثر میزان نوسان قیمت سهم را به مثبت و منفی ۵ درصد محدود کرده است.
این به آن معنی است که قیمت یک سهم نسبت به قیمت پایانی روز قبل حداکثر می تواند ۵ درصد افزایش یا کاهش یابد که گاهی برخی از سهم ها میزان این نوسان مثبت و منفی ۱۰ درصد می باشد. (این بازه در زمان نگارش این مقاله نوشته شده است و در آینده ممکن است با تغییراتی در آن داده شود.)
صف خرید و صف فروش
عرضه (فروشنده) و تقاضا (خریدار)، طرفین اصلی برای انجام معامله بر سر یک کالا یا خدمت به شمار میآیند. در فرآیند معامله در بازار بورس اوراق بهادار نیز همانند سایر بازارها، طرف عرضه همان فروشندگان هستند که تمایل دارند سهام خود را بفروش برسانند و طرف تقاضا نیز خریداران یک سهم هستند که تمایل دارند آن سهم را بخرند.
در شرایط عادی و در زمان فعالیت بازار (۹ الی ۱۲:۳۰)، همواره تعدادی خریدار و تعدادی فروشنده در حال داد و ستد و انجام معامله هستند که اطلاعات (تعداد و حجم) مربوط به ۳ قیمت نخست هر بخش (خرید و فروش) در تابلو معاملات قابل مشاهده است. اما گاهی ممکن است معاملات یک سهام از شرایط عادی خارج شود، مثلاً عرضه کنندگانی باشند و خریدارانی وجود نداشته باشد یا بالعکس. وقتی برای سهمی تعداد خریدار در سقف قیمتی روز (+۵%) بسیار بیشتر از فروشندگان باشد سهم در صف خرید قرار میگیرد و وقتی برای سهمی تعداد فروشنده در کف قیمتی روز (-۵%) بسیار بیشتر از خریداران باشد سهم در صف فروش قرار می گیرد. یعنی عملا خریداری برای سهم حتی در کف قیمتی آن وجود ندارد یا بسیار کمتر از تعداد فروشندگان آن است.
P/E
این نسبت بیان کننده نسبت قیمت یک سهم به سود پیش بینی شده آن است. به لحاظ تئوریک، P/Eیک سهم به ما می گوید که سرمایه گذاران حاضرند به ازای دریافت هر ریال سود یک شرکت، چند ریال برای خرید آن بپردازند.
تحلیل بنیادی
تحلیل بنیادی یا فاندامنتال رویکردی برای پیش بینی وضعیت آتی بازارهای مالی بر اساس اخبار و اطلاعات دریافتی از اقتصاد ملی و جهانی، صنعت و صورتهای مالی شرکتها است.
در تحلیل بنیادی، عوامل مختلفی که بر قیمت سهام شرکتها تاثیر می گذارد مورد تحلیل و ارزیابی قرار می گیرد. در تحلیل بنیادی، تحلیلگر با استفاده از صورتهای مالی شرکت سعی در تفسیر وضعیت شرکت به لحاظ بنیادی دارد تا بتواند ارزش ذاتی، سودآوری، وضعیت تولید و فروش و عوامل تاثیرگذار مالی و اقتصادی را بر شرکت بسنجد.
تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال رویکردی برای پیش بینی وضعیت آتی بازارهای مالی مبتنی بر مطالعه وضعیت گذشته بازار است.
در تحلیل تکنیکال از مجموعه ای از روشهای ریاضی و هندسی استفاده می شود تا براساس نمودار تغییرات قیمتی اوراق یا کالای مورد معامله، قیمت آن در آینده تخمین زده شود. به دلیل آن که تحلیلگران تکنیکال با نمودار (چارت) سر و کار دارند، به آنها چارتیست نیز گفته می شود.
تحلیل تکنیکال بر چهار فرض اساسی بنیان نهاده شده است
اول- این که هر آنچه که در مورد اوراق یا کالای مورد معامله (سهام، ارز، سکه طلا و …) حائز اهمیت می باشد، در قیمت آن گنجانده شده است.
دوم- این که تغییرات قیمت اوراق یا کالای مورد معامله تصادفی نیست، بلکه از روندهای مشخصی پیروی می کند که با شناسایی آن روندها، می توان قیمت آتی را پیش بینی نمود.
سوم- این که در بررسی قیمت اوراق یا کالای مورد معامله، «چگونگی» از «چرایی» بیشتر اهمیت دارد. در تحلیل تکنیکال به جای این که به دنبال آن باشیم بفهمیم چرا قیمت تغییر کرد، میخواهیم بدانیم چگونه تغییر میکند.
چهارم- این که تاریخ خودش را تکرار میکند، یعنی روانشناسی جمعی سرمایه گذاران در دوره های مختلف، یکسان است بنابراین نوسانات آینده بازار شبیه نوسانات گذشته است.
ادامه مطلب را در مطلب بعدی (بزودی)
دیدگاهتان را بنویسید